Tussen januari 1943 en begin september 1944 hebben ruim 32.000 mensen voor kortere of langere tijd gevangen gezeten in het Duitse SS 'Konzentrationslager Herzogenbusch' te Vught. Naast duizenden Joden zaten er politieke gevangenen, verzetsstrijders, Sinti en Roma (zigeuners), gijzelaars, Jehova's getuigen, homoseksuelen, zwarthandelaren, criminelen en zwervers. Voor de Joden was Kamp Vught een doorgangskamp. De meeste Joden werden gedeporteerd naar het Drentse Westerbork en vandaar naar de Duitse vernietigingskampen in Polen. In totaal verloren 749 mensen in Concentratiekamp Vught het leven.
Kaart van Kamp Vught in vogelvluchtperspectief (BHIC, toegangsnr. 1591, inv.nr. 455)
Op 'dolle dinsdag' 5 september 1944 en de dag erna werd Kamp Vught in hoog tempo door de Duitse bezetter ontruimd. Duizenden gevangenen werden naar Duitsland afgevoerd. De mannen naar Kamp Sachsenhausen en de vrouwen naar Kamp Ravensbrück.
Waar vind je informatie over gevangenen en omgekomen personen?
NIOD
Nationaal Monument Kamp Vught
BHIC
Nationaal Archief
Portals
Algemene informatie, dagboeken en beeldmateriaal
NIOD
De basisadministratie van Kamp Vught wordt gevormd door een uitgebreide kartotheek die zich bevindt in toegang 250g, Vught, Konzentrationslager Herzogenbusch bij het NIOD in Amsterdam. Eind 2017 werden bijna 30.000 gescande persoonskaartjes in het kader van een crowdsourcingsproject van Netwerk Oorlogsbronnen in samenwerking met het NIOD en het Nationaal Monument Kamp Vught door vrijwilligers overgetypt. Deze gescande kaartjes en database-in-wording zijn niet op internet te raadplegen ter bescherming van de privacy van de daarin voorkomende personen. De kaartjes zijn alleen raadpleegbaar na verkregen schriftelijke toestemming van het NIOD. Zie de informatie over openbaarheid op de website van het NIOD.
Kijk in inventaris Kartotheek Kamp Vught bij NIOD
Kijk in inventaris naar Categorieën gevangenen Kamp Vught bij NIOD
Kijk in inventaris Afwikkelingsbureau Concentratiekampen
Zoek voor strafzaken van Nederlandse burgers vanwege delicten tegen de Duitse bezetter in: toegang 001 Wehrmachtbefehlshaber in den Niederlanden. De WbN was de hoogste militaire authoriteit tijdens de Duitse bezetting in Nederland. Hij was ook belast met de militaire rechtspraak. Zijn jurisdictie beperkte zich niet tot Duitse militairen, maar strekte zich ook uit tot Nederlandse burgers die verzetsdaden tegen de Duitse bezetter pleegden.
Nationaal Monument Kamp Vught
Hier bevindt zich een collectie levensbeschrijvingen van slachtoffers en overlevenden van Kamp Vught. Deze gegevens zijn ter beschikking gesteld door de voormalige gevangen zelf of hun familieleden en bestaan uit foto's, brieven en persoonlijke documenten en objecten. Inlichtingen kunnen worden ingewonnen via info@nmkampvught.nl
> Omgekomen in Kamp Vught
Kranslegging bij crematorium Kamp Vught op 11 september 1949 (BHIC, fotonr. 1634-009248)
BHIC
Bij het BHIC is geen kampadministratie van de Duitse bezetter aanwezig. Met uitzondering van het Sterbebuch der Deutsche Standesbeamte in Vught 1943-1944. Wel bevindt zich hier informatie vanuit het oogpunt van het gemeentebestuur en de gemeentepolitie van Vught over het verblijf van personen in Kamp Vught en personen die omgekomen zijn in Kamp Vught in de periode 1943-1944.
De aantal stukken die hieronder genoemd worden, zijn nog niet openbaar. Je kunt bij het BHIC met opgaaf van redenen ontheffing aanvragen om deze niet-openbare stukken in te zien. Bij verkregen ontheffing is het niet toegestaan om de niet-openbare stukken te kopiëren. Wel kun je na verkregen ontheffing in de studiezaal aantekeningen uit de stukken maken of stukken overschrijven. Hier kun je een aanvraagformulier downloaden:
> Informatieblad en aanvraagformulier raadpleging niet-openbare archieven
Toegangsnr. 1142, Bibliotheek
134A5. Alphabetisches Namenverzeichnis zum Sterbebuch des Standesamtes der Deutsche Standesbeamte in Vught für das Jahr 1943 (fotokopie).
134A6. Alphabetisches Namenverzeichnis zum Sterbebuch des Standesamtes der Deutsche Standesbeamte in Vught für das Jahr 1944 (fotokopie).
Toegangsnr. 5109, Gemeentepolitie Vught 1920-1994
Inv.nrs. 598-602. Zorg voor eigendommen van gevangenen in Kamp Vught
598. 1943 februari-mei 1943.
599. 1943 mei.
600. 1943 mei-juni.
601. 1943 juni-oktober.
602. 1943 oktober-1944 augustus.
Inv.nrs. 606-608. Transporten kampgevangenen Kamp Vught
606. 15-02-1943 t/m 23-03-1943.
607. 01-04-1943 t/m 28-05-1943.
608. 03-06-1943 t/m 24-07-1944.
Inv.nr. 597. Inlichtingen over het overlijden van gevangenen in Kamp Vught tijdens de Duitse bezetting, 1943.
Inv.nr. 224. Register van overbrenging gevangenen, 1943 december 16-1951 augustus 15. NB. Hieronder enkele kampgevangenen (openbaar in 2027).
Inv.nr. 604. Ontvluchting arrestanten uit politiebureau Vught gedurende de oorlogsjaren, 1940-1944. NB. Hierin ook enkele arrestanten voor transport naar Kamp Vught.
Inv.nr. 614. Inlichtingen over twee door de Duitse bezetter gearresteerde personen in het kader van regeling uitkeringen nazi-vervolgden (één Duitser die verbleef in Kamp Vught en één Nederlander door de Duitse bezetter gearresteerd en overgebracht naar Huis van Bewaring te Den Bosch) (openbaar in 2040).
Toegangsnr. 5131, Gemeentebestuur Vught 1931-1985
Fragment uit Sterbebuch 1944 (BHIC, toegangsnr. 5131, inv.nr. 4562)
Inv.nr. 4546. Register van overlijden "Sterbebuch", met verklaringen van Standesbeambte Görgens, fotokopieën, met index , 1943.
Inv.nr. 4562. Registers "Sterbebücher" van overlijdens, bijgehouden door de Duitse bezetter in kamp Vught, 1943-1944.
Inv.nr. 1239. In kamp Vught, internerings- en verblijfkamp Vught overleden personen in de periode 1943-1948, 1944-1951.
Inv.nr. 1229. Verstrekte inlichtingen over gevangenen in Kamp Vught en geïnterneerden in Interneringskamp Vught, 1943-1981.
Inv.nr. 4545. Correspondentie van de ambtenaar van de Burgerlijke Stand van Vught houdende verklaringen inzake personen welke in kamp Vught zijn overleden, met bijlagen, 1947-1948.
Inv.nr. 4562. Registers "Sterbebücher" van overlijdens, bijgehouden door de Duitse bezetter in kamp Vught, 1943-1944.
Inv.nr. 1293. Vergunningen tot opgraving, vervoer en herbegraven van stoffelijke resten van militairen en gestorven gevangenen uit Kamp Vught en 20 Jezuïten (Huize Loyola + Nederlandse SS'ers), 1960-1969.
Inv.nr. 2011. Correspondentie betreffende het concentratiekamp te Vught met lijst van namen voorkomend op het monument op de fusilladeplaats, 1943-1948.
Inv.nr. 2493. Herdenkingsmonument fusilladeplaats Lunet II, 1945-1975 (met namen).
Inv.nr. 2552. Oorkonde en gouden medaille van de Belgische erkentelijkheid, namens de Belgische oud-politieke gevangenen Herdenkingsplechtigheid in het kamp Vught, 8 september 1946, 1946-1947. NB. Bevat naamlijsten van Belgische politieke gevangenen.
(collectie BHIC, fotonr. 1634-006098)
Toegangsnr. 1591, Documentatie Vught
Inv.nr. 923. Lijst met namen van politieke gedetineerden die in de periode van 1943 tot augustus 1944 zijn overgebracht van het Huis van Bewaring in 's-Hertogenbosch naar Kamp Vught / K. de Graaff.
Toegangsnr. 766, Oud Gijzelaars 1941-1995
Inv.nr. 163. Ontslagbewijs uit kamp Vught voor W.E. Hoek, 1944. NB. Verbleef als gijzelaar nog van 6 t/m 13 september 1944 in het ontruimde Concentratiekamp Vught.
NATIONAAL ARCHIEF
Heel informatief is de Oorlogsgids van het Nationaal Archief die je online kunt raadplegen op hun website. Zie de Inleiding op oorlogsgids.
De Oorlogsgids van het Nationaal Archief bevat de 25 meest gestelde vragen die worden gesteld over hun archieven die gerelateerd zijn aan de Tweede Wereldoorlog. In de gids is te lezen in welke archieven er onderzoek gedaan moet worden om een antwoord te (kunnen) krijgen op de vragen. Ook geeft de gids onderzoekstips die het onderzoek vergemakkelijken. Bij elk antwoord kan naar een uitgebreide toelichting in een pdf-document doorgeklikt worden. Onder 'Lees meer' in de toelichting krijg je een korte inhoudsopgave van het betreffende hoofdstuk in de Oorlogsgids. Hieronder worden er een aantal apart vermeld:
Het Rode Kruis heeft begin 2018 haar oorlogsarchief overgedragen aan het Nationaal Archief. Voor informatie hieruit zie nieuwsbrief Oorlogsarchief Rode Kruis naar Nationaal Archief
Ook interessant voor onderzoek naar tijdens WO2 vermiste personen:
Portals
Kamparchieven.nl
Biedt een overzicht van archieven en collecties over de Duitse kampen die tijdens de Tweede Wereldoorlog in ons land hebben bestaan, waaronder Kamp Vught. Kamparchieven.nl is opgezet door het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie (NIOD) in samenwerking met tal van andere instellingen.
> Zoek naar Kamp Vught in Kamparchieven.nl
Oorlogsgetroffenen WO2
Biedt een overzicht van archieven van organisaties die betrokken waren bij de terugkeer, opvang en naoorlogse positie van getroffenen van de Tweede Wereldoorlog.
Vanwege geldende privacywetgeving kan in deze onderzoeksgids helaas niet gezocht worden op naam van individuele oorlogsgetroffenen. De gids biedt wel beschrijvingen van archieven die persoonsgegevens bevatten. Bij de archiefinstellingen waar deze archieven berusten, kun je inlichtingen verkrijgen over de voorwaarden waaronder het archiefmateriaal kan worden ingezien. Hierin is ook opgenomen het archief van de International Tracing Service (ITS) te Bad Arolsen in Duitsland, vanwege de belangrijke rol die de ITS heeft gespeeld bij de opsporing van vermiste Nederlanders na afloop van de oorlog.
> Zoek in Oorlogsgetroffenen WO2
Hierbij zijn o.a. aangesloten:
> NIOD
> Informatiebureau van het Nederlandse Rode Kruis
> International Tracing Service (ITS): is een afdeling van het Internationale Rode Kruis en is gevestigd te Bad Arolsen in Duitsland. ITS beheert een archief- en documentatiecentrum over nazi-vervolging en haar slachtoffers o.a. in concentratiekampen en als dwangarbeiders en krijgsgevangenen. Klik hier voor de directe link naar deze zoekmachine.
WANT? > Archieven Portaal Europa
Waar vind je algemene informatie, dagboeken en beeldmateriaal over Kamp Vught?
Aanleg riolering in opdracht van de Duitse bezetter voor de afvoer van faecaliën van het in de Vughtse heide gemaakte kamp, 13 december 1942 (BHIC, toegangsnr. 6007, inv.nr. 3013.)
In de loop van 1942 begon men in de bossen bij Vught aan de bouw van een groot concentratiekamp. Het totale kampterrein was ongeveer 1 km lang en 300 meter breed. Rond het kamp werd een gracht gegraven met aan beide zijden 4 meter hoog prikkeldraad. Om de 100 meter stond een wachttoren. Vanuit deze 24 wachttorens konden bewakers de omgeving goed in de gaten houden. Ontsnappen was bijna onmogelijk. Op 15 januari 1943 arriveerden de eerste gevangenen. Zij werden spoedig gevolgd door duizenden joden. Voor hen was kamp Vught een doorgangskamp; de meesten werden gedeporteerd naar het Drentse Westerbork, en vandaar onherroepelijk naar de Duitse vernietigingskampen in Polen.
> BHIC (zoek via Onderzoek in archieven en boeken op Kamp Vught)
Informatie vooral te vinden in Gemeentebestuur Vught 1931-1985 (toegangsnr. 5131), Gemeentepolitie Vught 1920-1994, Militair Gezag 1944-1946 (afwikkeling), Bibliotheek (toegangsnr. 1142) en Documentatie Vught (toegangsnr. 1591)
> Nationaal Monument Kamp Vught
> NIOD
> Kamparchieven.nl
> Netwerk Oorlogsbronnen
> Beeldbank WO2
Wat gebeurde er met Kamp Vught na de ontruiming op 5-6 september 1944?
Op dolle dinsdag 5 september 1944 en de dag er na was het Kamp in allerijl door de Duitse bezetter ontruimd. Ruim anderhalve maand later, op 26 en 27 oktober 1944, werd Vught bevrijd. Het kamp was toen verlaten. Vrijwel direct na de bevrijding werden de gebouwen van het kamp gebruikt als interneringskamp voor duizenden NSB'ers en collaborateurs. Ook verbleven hier tot mei 1945 noodgedwongen 6.000 Duitse burgers uit het grensgebied. Delen van het kamp werden in gebruik genomen door het Canadese leger. Het interneringskamp heeft tot 1949 bestaan.
Groepsfoto personeel afwikkelingsbureau Kamp Vught, 5- maart 1945 (collectie BHIC, fotonr. 1634-006348)
Delen van het voormalige (internerings)kamp Vught zijn in gebruik gebleven als gevangenis (Nieuw Vosseveld). Het gebouw van de in 1943 gebouwde Duitse SS kazerne, die bij het voormalige concentratiekamp hoorde, werd de huisvesting van de Lunettenkazerne. In de vroegere kampkeuken is het Geniemuseum gevestigd.
Woonoord Lunetten, 27 oktober 1975 (collectie BHIC, fotonr. 1634-014025)
In 1951 werden de woonbarakken in gebruik genomen door duizenden Molukkers. Tot op de dag van vandaag bestaat op dit deel van het vroegere kamp Vught de Molukse woonwijk Lunetten.
Toen de geallieerden in aantocht waren, werden van juli tot september 1944 op de fusilladeplaats in de bossen bij het kamp 329 verzetsmensen doodgeschoten. Onder hen ook de leden van de zogenaamde Trouw-groep, die door een 'Polizeigericht' in de 'Polizeigefängnis' Haaren ter dood waren veroordeeld. Maar de meeste slachtoffers kwamen uit de gevangenis van Scheveningen. Zij waren op 6 juni 1944 met een grote groep van 1.500 gevangenen van het Scheveningse Oranjehotel naar Vught overgebracht. Ter nagedachtenis aan hen werd het Monument op de Fusilladeplaats opgericht met daarop de namen van de 329 mannen die hier zijn doodgeschoten. Het monument werd op 20 december 1947 door prinses Juliana onthuld.
(collectie BHIC, fotonr. 1634-011961)
Herinneringscentrum Kamp Vught bezoeken
In 1986 werd in Vught de Stichting Nationaal Monument Kamp Vught opgericht, die zich er sterk voor maakte een deel van het vroegere kampterrein tot Nationaal Monument te verklaren. In 2013 werd de enige nog overgebleven authentieke barak 1B van Kamp Vught gerestaureerd.
Voor een impressie van het Duitse SS Concentratiekamp 's-Herzogenbusch te Vught is het aan te bevelen een bezoek te brengen aan herinneringscentrum Nationaal Monument Kamp Vught en de expositie in Barak 1B.
> Meer informatie over herinneringscentrum Nationaal Monument Kamp Vught
Tot slot
Mocht je nog informatie hebben met betrekking tot personen die verbleven in Concentratiekamp Vught uit andere archiefbronnen en documentatie (ook uit buitenlandse bronnen), stuur dan een e-mail naar info@bhic.nl. Deze informatiepagina kan met jouw hulp worden aangevuld. Alvast bedankt!
