Met name de familie Van Vlokhoven – via de moederskant van Albert – laat haar sporen na in de archieven van de rechtbanken in Den Bosch. Zo is er Johanna Maria Raaijmakers Raaijmakers (1801-1856) (de moeder van Alberts betovergrootmoeder) die in mei 1855 voor twee jaar wordt veroordeeld voor diefstal vanwege het stelen van ‘drie mud witte en rode aardappels’. Maar eenmaal in de gevangenis blijkt zij een oppassende en ijverige werkster en “eene goede spinster”. Ze is dan toezichthoudster in de vlasspinderij van de vrouwengevangenis en de leiding wil haar niet graag kwijt, getuige een brief die de gevangenisleiding over haar schrijft.
(Het verhaal gaat verder onder de brief. Vind je het lastig om te lezen? Op Wat staat daer? zie je de transcriptie)
Noodlot
Maar dan slaat het noodlot toe en overlijdt plots deze nijvere Johanna, in de gevangenis zelf nota bene. Johanna laat samen met haar echtgenoot Samuel van Vlokhoven onder andere Hendrina van Vlokhoven achter, de vrouw die uiteindelijk de betovergrootmoeder van Albert Verlinde zal worden. Ook deze “oma van de oma” van Albert ziet de Bossche gevangenis vanuit de binnenkant. Hendrina wordt samen met haar zus in 1859 opgepakt voor diefstal; nog maar twee jaar na het overlijden van haar moeder.
(Benieuwd hoeveel kinderen Hendrina krijgt in het gesticht, en met wie? Lees dan onder de afbeelding verder)
Dat Hendrina gedreven wordt door armoe blijkt uit het daarop volgende vonnis dat ze aan haar broek krijgt: omdat ze is aangehouden vanwege bedelarij, moet ze naar het bedelaarsgesticht ‘de kolonie van Weldadigheid’ in Veenhuizen. Na twee jaar mag ze Veenhuizen verlaten. Dan trouwt ze als 21-jarige in Deventer met de 41-jarige behanger Willem Karel Stuiver, maar al na vijf maanden worden ze allebei naar Veenhuizen gestuurd. Daar krijgen ze, wonend in het gesticht, drie kinderen.
Landlopers en bedelaars
Als Stuiver sterft, hertrouwt Hendrina na een paar jaar in Den Bosch met Willem van der Hoorn. Deze Willem en Hendrina zijn de betovergrootouders van Albert Verlinde. Ook Willem van der Hoorn is vaste klant van Veenhuizen. Tussen 1829 en 1957 verblijft hij acht keer in Veenhuizen vanwege landloperij en bedelarij. Het herhaaldelijk terugkeren naar het bedelaarsgesticht komt vaker voor in deze – en andere – families. Veel kolonisten vinden het moeilijk om buiten Veenhuizen in hun bestaan te voorzien en vervallen vaak weer in hun oude gedrag van landloperij. Hendrina maakte zich niet alleen schuldig aan bedelarij: in 1900 (ze is inmiddels bijna 60 jaar) werd ze gezocht wegens 'burengerucht'.
En dan hebben we het alleen nog maar over de betovergrootmoeder. Ook betovergrootvader Samuel van Vlokhoven – echtgenoot van Hendrina – blijkt goed voor heel wat papierwerk in de strafvonnissen. Omdat hij kippen en kuikens zou hebben gestolen (daarvan wordt hij overigens vrijgesproken) maar ook omdat hij de wachtmeester bedreigt of omdat hij aardappelen en kleding heeft gestolen. Geen grote misdrijven maar één ding is duidelijk: er is altijd tekort aan geld in deze familie.
Zware armoede
Albert Verlinde dook in zijn familiegeschiedenis voor het tv-programma Verborgen Verleden (uitgezonden op 1 april 2017 – terug te zien via Uitzending gemist). De stamboom van zijn vader vind je hier. Voor zijn moederskant kwam hij bij het BHIC terecht. Daar stuitte hij op een ‘criminele’ familiegeschiedenis: bedelarij, drankmisbruik en geweld, problemen die voortkwamen uit de zware armoede in het negentiende-eeuwse Brabant. Wil je meer lezen over de familiegeschiedenis van Albert Verlinde? Kijk dan op de site van het CBG: Daar vind je onder meer de kinderen van Hendrina die in Veenhuizen zijn geboren.
Ben je benieuwd wie er uiteindelijk roept: “Je bent nog een snotneus, anders stak ik je kapot”? Lees dan deze bronnen van het BHIC waarin deze familie voorkomt.
Wil je lezen waarom Albert Verlinde met zijn opa naar de St. Jan in Den Bosch ging?
Lees hier het verhaal van Albert Verlinde
