In Hoog Bezoek belicht De Gelderlander de periode 1895-1928 aan de hand van de werkbezoeken van commissaris van de Koningin Van Voorst tot Voorst. In samenwerking met het Brabants Historisch Informatie Centrum. Vandaag aflevering 27: de Boxmeerse tekenschool.
Na zijn werkbezoek aan de gemeente Boxmeer, op 1 juni 1922, noteert de commissaris der Koningin: Men zou zeer gaarne eene ambachtsschool hebben; voorloopig nog toekomstmuziek. De teekenschool, waar het onderwijs eertijds te wenschen over liet, gaat thans uitstekend; 4 leeraren 75 leerlingen.
Die ambachtsschool, daar moest Boxmeer inderdaad nog even op wachten. Twintig jaar, om precies te zijn. Pas in de zomer van 1942 opende die school de deuren. Tot die tijd moesten jongens die een technisch beroep wilden leren het doen met de Boxmeerse tekenschool. Die was in 1905, dankzij het legaat Van Cooth opgericht. Grave had ook een tekenschool. Zo’n tekenschool was, anders dan het woord doet vermoeden, geen kunstopleiding. Het onderwijs was gericht op het maken van technische ontwerpen en het aanleren van vaardigheden waarmee je als metselaar, machinebankwerker of schilder aan de slag kon. De jongens, vanaf een jaar of 12, volgden de lessen in hun vrije tijd, op zaterdag en soms in de avonduren. Kijken we naar het leerplan 1927/1928 van ‘de Gemeentelijke Teekenschool’ van Boxmeer, dan komen we vakken tegen als lijntekenen, handtekenen, vaktekenen en projectietekenen. Metselaars leerden hoe ze een kruisgewelf moesten maken, meubelmakers hoe een kerkbank getimmerd moest worden en elektriciens hoe ze ‘electrotechnische leesteekens’ moesten lezen. De cursus duurde vijf jaar, aan het eind lonkte een diploma. De lessen werden gegeven in het gymnastieklokaal en het tekenlokaal van de jongensschool in de Biest. Huisvesting was een voortdurend probleem. Eigenlijk moest elk leerjaar in een afzonderlijke klas les krijgen, maar vaak zaten leerjaren gewoon bij elkaar. Eenmaal per jaar, in het pinksterweekend, werd voor ouders en belangstellenden een kleine expositie gehouden van werkstukken.
Zoals de commissaris in 1922 al schreef, leidde de school aanvankelijk een kwakkelend bestaan. Niet alleen door de slechte huisvesting, ook door het ontbreken van goede leraren. Twee plaatselijke architecten gaven in het begin de lessen. Daarover schreef burgemeester Verkuyl, in een brief aan de minister van Onderwijs: ‘Het onderwys voldeed zelfs niet aan eenvoudige eischen, vooral omdat de orde te wenschen overliet.’ In de jaren twintig krijgt de school, mede dankzij de inzet van deze burgemeester, nieuw elan. Dat lukt door leraren aan te trekken die door de week les geven aan de ambachtsschool te Venlo. De Boxmeerse tekenschool krijgt meer dan honderd aanmeldingen en moet zelfs jongens afwijzen. Te weinig lokalen en leraren. Het succes leidt in Venlo tot scheve ogen. Is de school daar, die ook avondonderwijs geeft, bang dat leerlingen naar de Boxmeerse school verkassen? De Venlose directie meldt bij de inspectie van het onderwijs dat hun leraren, door die bijbaan in Boxmeer, het wettelijk aantal lesuren dat ze mogen geven (43) overschrijden.
Het getouwtrek om de leraren duurt jarenlang. Zwakke schakel in het geheel is de leraar Goosen, die bouwkundig vaktekenen geeft. Een uitmuntende leraar, vindt iedereen. Maar Venlo wijst erop dat hij voor dat vak onbevoegd is… Vooral door de niet aflatende ijver van burgemeester Verkuyl blijft de tekenschool bestaan. Verkuyl beseft dat een echte ambachtsschool, met dagonderwijs, de enige structurele oplossing vormt. Die school komt er uiteindelijk. Maar Verkuyl maakt het niet mee. In 1939 overlijdt hij. ‘God riep dezen stoeren werker voor het algemeen belang tot Zich, om hem het eeuwige loon te schenken’, aldus het Boxmeersch Weekblad.
Illustraties
Lijst van nieuwe leerlingen voor het cursusjaar 1922-1923 (BHIC, archiefgemeentebestuur Boxmeer 1810-1941, toegang 7025, inventarisnummer 1010; Links de jongensschool aan de Biest, waar ook de tekenschool lessen verzorgde, 1920 (foto: wed. Jac. de Best, Boxmeer; coll. BHIC, fotonr. BOX0260)
Dit verhaal verscheen eerder in dagblad De Gelderlander.
Na zijn werkbezoek aan de gemeente Boxmeer, op 1 juni 1922, noteert de commissaris der Koningin: Men zou zeer gaarne eene ambachtsschool hebben; voorloopig nog toekomstmuziek. De teekenschool, waar het onderwijs eertijds te wenschen over liet, gaat thans uitstekend; 4 leeraren 75 leerlingen. 
Zoals de commissaris in 1922 al schreef, leidde de school aanvankelijk een kwakkelend bestaan. Niet alleen door de slechte huisvesting, ook door het ontbreken van goede leraren. Twee plaatselijke architecten gaven in het begin de lessen. Daarover schreef burgemeester Verkuyl, in een brief aan de minister van Onderwijs: ‘Het onderwys voldeed zelfs niet aan eenvoudige eischen, vooral omdat de orde te wenschen overliet.’ In de jaren twintig krijgt de school, mede dankzij de inzet van deze burgemeester, nieuw elan. Dat lukt door leraren aan te trekken die door de week les geven aan de ambachtsschool te Venlo. De Boxmeerse tekenschool krijgt meer dan honderd aanmeldingen en moet zelfs jongens afwijzen. Te weinig lokalen en leraren. Het succes leidt in Venlo tot scheve ogen. Is de school daar, die ook avondonderwijs geeft, bang dat leerlingen naar de Boxmeerse school verkassen? De Venlose directie meldt bij de inspectie van het onderwijs dat hun leraren, door die bijbaan in Boxmeer, het wettelijk aantal lesuren dat ze mogen geven (43) overschrijden.
